Ξεκινώντας από το 2020 οι τελευταίες χρονιές έχουν γεμίσει τις ζωές μας με φόβο και ανασφάλεια λόγω της πανδημίας, η οποία εν συνεχεία έφερε δεκάδες άλλα θέματα που είτε προέκυψαν λόγω της πιεσμένης ψυχολογικής ή οικονομικής κατάστασης είτε απλά ήρθαν στην επιφάνεια γεγονότα και χαρακτήρες καλά κρυμμένοι. Για κάθε άνθρωπο η εξέλιξη και η ανακάλυψη πτυχών του εαυτού του δε σταματάει ποτέ.

Μέσα σε αυτές τις χρονιές γνωρίσαμε καλές και κακές στιγμές του εαυτού μας, αρκετοί ανακαλύψαμε πως αυτό το συναίσθημα που λέγεται φόβος έκανε την εμφάνιση του και ο εξαιρετικά περίπλοκος εγκέφαλός μας  άρχισε να το επεξεργάζεται σε βάθος. Ο φόβος για την υγεία, για τους αγαπημένους μας, ο φόβος ανεξέλεγκτων καταστάσεων που συμβαίνουν γύρω μας, ο φόβος του θυμού, ο φόβος για το μέλλον και πολλά άλλα είδη που επηρεάζουν την ψυχολογία τόσο τη δική μας όσο και εκείνων με τους οποίους αλληλεπιδρούμε καθημερινά, έγιναν βίωμα και ο καθένας μας προσπαθεί με το δικό του τρόπο να αποβάλλει αυτό το συναίσθημα για μία καλύτερη ζωή!

  Γιατί είμαστε τόσο επιρρεπείς σε αυτό το συναίσθημα;

Γιατί ο εγκέφαλός μας προ-επιλέγει ευκολότερα την ταλαιπωρία και τα βάσανα από τη θετική σκέψη και διάθεσή; 

Όπως αναφέρει στο Redonline η Dr Pippa Grange Βρετανή ψυχολόγος, συγγραφέας και επικεφαλής του People and Team Development στο The Football Association μέχρι το τέλος του 2019 και ιδρύτρια της συμβουλευτικής εταιρείας Bluestone Edge,

“αυτό συμβαίνει επειδή, σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο ανταγωνιστικά συστήματα στον εγκέφαλό μας. Ένα σύστημα, το αρχαίο μέρος, εστιάζει στη διατήρηση. Είναι πάντα σε εγρήγορση για τον κίνδυνο, σε εγρήγορση για την αποφυγή κινδύνων. Το άλλο μέρος του εγκεφάλου, μας επιτρέπει να ενεργεί μεταξύ λογικής και επιλογών, μεταξύ άλλων. Εκτελεί τις μικρές λεπτομέρειες των απαιτητικών καταστάσεων, αναπτύσσει τον χαρακτήρα μας, μετριάζει την κοινωνική μας συμπεριφορά και μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε και να βρούμε το νόημα της ζωής.

Τα δύο αυτά συστήματα δεν είναι καλά συντονισμένα. Αντ ‘αυτού, συνεργάζονται σε έναν ανήσυχο συνασπισμό. Τόσο συχνά σε οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα – ή ακριβέστερα σε κάθε δεδομένο δευτερόλεπτο – υπάρχει ένας μεγάλος, αόρατος αγώνας για το ποιος είναι υπεύθυνος. Το αρχαίο κομμάτι είναι πάντα πιο γρήγορο, όπως έχουμε καταλάβει και οι ίδιοι τους τελευταίους μήνες. Και επειδή ως άνθρωποι είμαστε συνδεδεμένοι με το φόβο, ο πολιτισμός μας τείνει να ανακυκλώνει αυτό το συναίσθημα, να το μοιράζεται και να το τονίζει επίσης, έως ότου γίνει το βασικό σημείο πάνω στο οποίο τρέχει η ζωή μας.”

“Οι φόβοι για το τι θα συμβεί είναι μόνο στο μυαλό μας.”

“Κατά τη διάρκεια του 2019, καθώς έγραψα το νέο μου βιβλίο, Fear Less, για να μοιραστώ ό, τι έμαθα στη δουλειά μου, δεν είχα κανένα ιδιαίτερο προαίσθημα ότι θα αποδειχτεί τόσο σχετικό τη στιγμή που δημοσιεύτηκε. Το θέμα του βιβλίου βγήκε από αυτό που έμαθα από την εργασία ως ψυχολόγος απόδοσης, στον αθλητισμό και στις επιχειρήσεις. Έχω περάσει σχεδόν 20 χρόνια με την προπόνηση αθλητών, ηγετών, CEOS και ερμηνευτών σε αποδυτήρια και αίθουσες συνεδριάσεων, δίπλα στην πισίνα από γήπεδο σε γήπεδο.

Μέσα από τη δουλειά μου και όλων των συνομιλιών που περιελάμβανε, συνειδητοποίησα ότι ο φόβος βρίσκεται κάτω από τόσες πολλές από τις άχρηστες συμπεριφορές μας, τις αρνητικές πεποιθήσεις, από την ντροπή και την ανεπάρκεια στη μοναξιά, τη ζήλια και τη δυσαρέσκεια. Ο φόβος, μας σταματά από το να αποδίδουμε στα καλύτερά μας – και ακόμη και όταν το κάνουμε, μας σταματά να εκτιμούμε την επιτυχία που έχουμε. Θα μπορούσατε να πείτε ότι όταν ο φόβος είναι στο τραπέζι σας, καταστρέφει τη γεύση του φαγητού.

Άρχισα να αναλύω τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν να ξεπερνούν το φόβο. Βρήκα ότι ένας πολύ χρήσιμος τρόπος για να κοιτάξουμε τον φόβο είναι να τον χωρίσουμε σε δύο είδη. Υπάρχει ο φόβος της στιγμής, ο φόβος που αισθάνεστε όταν πρέπει να αντιμετωπίσετε μια δύσκολη κατάσταση ή μια πρόκληση. Είναι ένα άγχος, σφιχτοί μύες, ρηχή αναπνοή. Δεν υπάρχουν καλοί φόβοι. Αυτές είναι συμπεριφορές που αποτελούν μία παραμορφωμένη μορφή μερικών από τους πιο βασικούς φόβους μας. Για παράδειγμα, όταν αισθανόμαστε ζήλια, θα νιώσουμε τον φόβο να μην είμαστε αξιαγάπητοι. Όταν απορροφηθείς από την τελειομανία, θα συναντήσεις έναν φόβο αποτυχίας. Όταν κρίνουμε ανθρώπους υπάρχει ο φόβος της δικής μας ανεπάρκειας. Όταν αισθανθούμε ότι πρέπει να κρύψουμε τον πραγματικό μας εαυτό, εκεί κρύβεται ο φόβο της απόρριψης.

Στο κάτω μέρος αυτού του σωρού των μπερδεμένων ριζών βρίσκεται ένας μεγάλος, συντριπτικός και τελικά ανθρώπινος φόβος: ο φόβος του να μην είναι κάποιος αρκετός και συνεπώς να εγκαταλειφθεί. Διαπίστωσα, στη δουλειά μου, ότι ακόμη και οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι, συχνά βρέθηκαν εκτροχιασμένοι από διάφορα είδη φόβου.

Υπάρχει επίσης ο συνεχής φόβος για το μέλλον.

Αναγνωρίστε τις αρχικές σας φοβίες

Μπορείτε να μάθετε να παρακάμπτετε τους στιγμιαίους φόβους με τη σκόπιμη επιλογή να μην φοβηθείτε. Μπορείτε να το κάνετε αυτό με τα είδη των τεχνικών και των ρουτίνων διαχείρισης του φόβου που ακολουθούν οι αθλητές σε κρίσιμες στιγμές – σκεφτείτε τον Rafael Nadal όταν κερδίζει ή τους performers πριν πάνε στη σκηνή για να μιλήσουν.

«Ένα βασικό μέρος της διαχείρισης του φόβου είναι να παραμείνουμε ψύχραιμοι και λογικοί»

Έχω χωρίσει τις στρατηγικές σε στρατόπεδα. Η ιδέα είναι να σχεδιάσετε τι πρέπει να κάνετε και, στη συνέχεια, να κάνετε πρόβλεψη από αυτό το σχέδιο μέχρι να γίνει δεύτερη φύση σας. Ένα βασικό μέρος της διαχείρισης του φόβου είναι να παραμείνει κάποιος λογικός.

Επομένως, είναι καλό να κάνουμε τη διάκριση μεταξύ πραγματικού, ορθολογικού φόβου για το τι μπορεί να συμβεί (και των προσαρμοστικών συμπεριφορών που μπορεί να βοηθήσουν) και του νευρωτικού φόβου από ανησυχία. Στο παρόν κλίμα, της πανδημίας για παράδειγμα οι λογικές προσαρμοστικές συμπεριφορές ήταν: οι κοινωνικές αποστάσεις, το πλύσιμο χεριών και ο περιορισμός της κοινωνικοποίησης και του ταξιδιού.

Κάνοντας αυτά θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τους πιο νευρωτικούς φόβους που είναι λιγότερο χρήσιμοι, όπως εκείνα που προκαλούν παράλογη συμπεριφορά, για παράδειγμα από εκείνους που αγοράζουν πάρα πολλές προμήθειες φαγητού και χαρτικών για να περάσουν μήνες κλεισμένοι ή εκείνους που φορούν μία τεράστια μάσκα προστασίας προσώπου.

Οι φόβοι μας για το τι θα συμβεί έχουν ένα κοινό παρανομαστή – είναι πάντα το μυαλό μας. Ακόμη και όταν ορισμένοι από αυτούς τους φόβους είναι έγκυροι, η δική μας εμπειρία από αυτούς, πόσο συντριπτικοί είναι και πόσο μπορούμε να καταφέρουμε να αντισταθμίσουμε την αρνητική μας προκατάληψη, καταλήγει σε αυτό που επιτρέπουμε στο τέλος στο μυαλό μας να κάνει.

Αυτό είναι το σημαντικό, όταν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να υποχωρήσει μπροστά στο φόβο του τι θα συμβεί στο μέλλον, θα μας απομακρύνει από αυτό που έχει σημασία στο τώρα. Και αυτή είναι η σύνδεση, η σαφήνεια, ο προβληματισμός, η σύνεση και η συμπόνια για τους άλλους.

Τι να κάνετε όταν νιώθετε φόβο

Εξορθολογισμός του φόβου σας. Χρησιμοποιήστε τη λογική για να ηρεμήσετε την καταστροφολογία μέσα σας και την ανησυχία. Μιλήστε στον εαυτό σας και γράψτε μια εκδοχή που έχει νόημα για εσάς. Μερικά παραδείγματα μπορεί να είναι: «Οι εμπειρογνώμονες που λαμβάνουν τις αποφάσεις είναι εκπαιδευμένοι και ικανοί και ξέρουν τι κάνουν.» «Ακολουθώ όλες τις οδηγίες που δημιουργήθηκαν από τους ειδικούς». Μπορώ να βρω πολλές πηγές έγκυρων πληροφοριών για να διευκρινίσω τι να κάνω. ” ” Δεν έχει αξία να σπαταλάμε ενέργεια για το τι θα μπορούσε να συμβεί, θα ελέγξω τι μπορώ να κάνω τώρα “

Αποσπάστε τον εαυτό σας από τον φόβο και βρείτε τι λειτουργεί καλύτερα για εσάς. Θα μπορούσατε να ακούσετε μουσική, ραδιόφωνο ή podcast ή να παρακολουθήσετε μία ευχάριστη ταινία. Θα μπορούσατε να έρθετε σε επαφή με άλλους αγαπημένους ανθρώπους που σας κάνουν να νιώθετε όμορφα και τους εμπιστεύεστε. Οδηγήστε τη φαντασία σας σε κάτι άλλο όμορφο (όπως ένα παιχνίδι) ή εξασκήστε το νου σας σε γνώση (όπως το sudoku).

Επεξεργαστείτε τον φόβο σας

Δημιουργήστε μια ρουτίνα που φέρνει το φόβο υπό έλεγχο. Αντιμετωπίστε τον φυσικά με ελεγχόμενη, μετρημένη αναπνοή. Χρησιμοποιήστε ασκήσεις χαλάρωσης μυών για να ηρεμήσετε τον εαυτό σας, σωματικά και συναισθηματικά. Οπτικοποιήστε ένα θετικό αποτέλεσμα ή χρησιμοποιήστε μια επιβεβαίωση και διαλογιστείτε (δοκιμάστε εφαρμογές όπως Beeja, Calm και Headspace). Πείτε στον εαυτό σας: «Πέφτω τους ώμους μου, σηκώνω το κεφάλι μου επάνω, ανοίγω την πλάτη και το στήθος μου με μια βαθιά εισπνοή, βάζω τα πόδια μου στο έδαφος, βγάζω το σαγόνι μου, χαλαρώνω τους μύες μου.» Ή ακόμη μπορείτε να μιλήσετε στο φόβο: «Σε αναγνωρίζω. Μπορώ να νιώσω ότι στρίβεις το στομάχι μου. Σε καταλαγιάζω. Αναπνέω. Ηρεμώ. Είμαστε εντάξει.” Κάνοντας αυτό, θα ακουστείτε πάνω από την ενοχλητική φλυαρία που προέρχεται από το αρχαίο, φοβερό μέρος του μυαλού μας.

Πως να σταματήσω το μακροπρόθεσμο φόβο

Το δεύτερο μισό του βιβλίου μου είναι αφιερωμένο σε όλους τους δημιουργικούς και ενδιαφέροντες τρόπους που έχουν βρει οι άνθρωποι για να κινηθούν πέρα από τους φόβους τους – για το μέλλον και το παρελθόν – πώς τους έχουν μεταμορφώσει σε κάτι πολύ πιο δυνατό και πιο χρήσιμο.

Ένας από αυτούς τους τρόπους, που έχω ονομάσει Protection In Connection, είναι το κλειδί αυτή τη στιγμή. Το νιώθεις αρεστός και ότι ανήκεις κάπου είναι θεμελιώδεις ανθρώπινες ανάγκες. Στην πραγματικότητα το να ανήκεις μπορεί να είναι η ισχυρότερη ψυχολογική επιθυμία που έχουμε, τόσο σημαντική για την αντιμετώπιση των οδυνηρών συναισθημάτων, συμπεριλαμβανομένου του φόβου.

Η απομόνωση κόστισε σε πολλούς. Αλλά είμαστε τόσο τυχεροί που έχουμε τρόπους σύνδεσης μέσω της τεχνολογίας. Αυτή είναι μια υπέροχη στιγμή για να είστε δημιουργικοί για να δείξετε στους άλλους ότι είσαστε εκεί και συνδεδεμένοι με την κοινή ανθρωπότητα. Για να δείξετε στον εαυτό σας ότι τα σύνορα είναι ψυχολογικά, περισσότερο από φυσικά.

Πιθανότατα μπορείτε να δείτε πώς οι άνθρωποι έχουν βρει δημιουργικούς τρόπους να συνδεθούν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. Ίσως, στην περιοχή σας, οι άνθρωποι δημιουργούν τοπικές ομάδες για να βεβαιωθούν ότι οι γείτονές τους είναι εντάξει ή άλλοι τρόποι να είναι γενναιόδωροι με το χρόνο και τη βοήθειά τους. Μπορεί να έχετε βρει δημιουργικούς τρόπους να είστε μαζί με την οικογένειά σας. Οι χειρότεροι φόβοι μας προκύπτουν πιθανώς όταν σκεφτόμαστε τον κίνδυνο για τον μεγαλύτερο θησαυρό μας τους ανθρώπους που αγαπάμε τόσο έντονα.

“Εάν μπορείτε να βρείτε έναν λόγο για να γελάσετε, μπορεί να είναι πολύ ισχυρό!”

Υπάρχει ένα άλλο είδος παράδοσης που βοηθά στην αντιμετώπιση του φόβου. αφήνοντας το ίδιο το συναίσθημα να περάσει μέσα σας. Τόσοι πολλοί άνθρωποι φοβούνται και το καταπιέζουν, ώστε κανείς να μην το δει. Σκεφτείτε εκείνους που συγκρατούν το συναίσθημα τη στιγμή που αντιμετωπίζουν έναν αντίπαλο στο μποξ, για παράδειγμα.

Υπάρχουν όμως στιγμές και μέρη που πρέπει να αφεθείτε. Πόσο καλύτερα αισθάνεστε μετά από ένα καλό κλάμα; Εάν τα συναισθήματα έχουν μπουκώσει αφήστε τα να φύγουν. Ή δοκιμάστε να φωνάξετε, να περπατήσετε ή να τραγουδήσετε γελοία δυνατά. Οτιδήποτε για να επιτρέψει στο συναίσθημα να ρέει μέσα σας παρά να παραμείνει μπλοκαρισμένο. Η συναισθηματική ενέργεια είναι ρευστή: πρέπει να περάσει μέσα σας. Βοηθήστε τη.

Τέλος, μπορεί να έχετε την αίσθηση ότι η ζωή έχει χάσει οποιαδήποτε χαρά αυτή τη στιγμή, μπορείτε να συνδεθείτε με τους ανθρώπους που βρίσκουν τις ακτίνες του φωτός στο σκοτάδι! Υπάρχουν γύρω σας, μπορείτε να γίνεται και εσείς ένας από αυτούς.

Διότι αν μπορείτε να βρείτε έναν λόγο να γελάσετε, έναν οποιονδήποτε λόγο, ακόμα κι αν είναι ο δικός σας νευρωτισμός και οι ιδιοτροπίες σας, μπορεί να είναι πολύ ισχυρό. Γελάστε και ξορκίστε τους φόβους σας!

Πηγή: Redonline