Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει ή γνωρίζουμε για την επιλόχειο κατάθλιψη και τα αρνητικά συναισθήματα μετά τη γέννα, αυτό που όμως προσπερνούμε μη δίνοντας του την αξία που πρέπει είναι πως η ίδια η περίοδος της εγκυμοσύνης αποτελεί μία εποχή όπου είναι αυξημένος ο κίνδυνος εμφάνισης κατάθλιψης. Συγκεκριμένα ένα διεθνές ποσοστό 10-20% των εγκύων εμφανίζει κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. 

Γιατί είναι τόσο ευαίσθητη αυτή η περίοδος;

Όσες γυναίκες έχουν βιώσει την εγκυμοσύνη γνωρίζουν πως πρόκειται για μία περίοδο με ιδιαίτερα αυξημένες συναισθηματικές αντιδράσεις και διακυμάνσεις. Η αναστάτωση που νιώθει μία έγκυος γυναίκα είναι πιο έντονη και αυτό διότι αυξάνεται η συναισθηματική της ευαισθησία αλλά και οι αντιδράσεις της που μπορεί να εκδηλώνονται με δάκρυα ή φωνές (ή και τα δύο), αλλά επίσης και η ευαισθησία της όσφρησης της καθώς πράγματα τα οποία παλαιότερα δεν παρατηρούσε τώρα λειτουργούν ενοχλητικά προς εκείνη, όπως για παράδειγμα η μυρωδιά ενός φαγητού, του ψυγείου κλπ. Αιτία αυτών είναι οι ορμονικές αλλαγές οι οποίες δεν είναι απλώς μια “παρενέργεια” της εγκυμοσύνης, αλλά μέρος των λειτουργιών που βοηθούν τον εγκέφαλο μιας γυναίκας να προσαρμοστεί στη μητρότητα.

Παρότι η εγκυμοσύνη αποτελεί ένα χαρμόσυνο γεγονός η εσωτερική ψυχολογική πίεση που δημιουργείται στην έγκυο,όταν μάλιστα αυτή διογκώνεται, μπορεί να προκαλέσει έντονο θέμα κατάθλιψης και η οποία μένει συχνά αδιάγνωστη χωρίς δυστυχώς η γυναίκα να λαμβάνει την αναγκαία βοήθεια.

Πως εμφανίζεται η κατάθλιψη και σε ποιες γυναίκες

• Πιο επιρρεπείς είναι κατά βάση οι γυναίκες που έχουν υποστεί την ψυχοφθόρα διαδικασία της υποβοηθούμενης γονιμοποίησης, αλλά και εκείνες που είχαν προδιάθεση με στοιχεία είτε προσωπικού είτε οικογενειακού ιστορικού εμφάνισης.
• Μία προηγούμενη εμπειρία αποβολής μπορεί να δημιουργήσει αισθήματα ανασφάλειας και κατά συνέπεια μεγάλη εσωτερική πίεση και φόβο, καθώς επίσης το ίδιο βιώνουν και οι γυναίκες όπου λόγω δύσκολης εγκυμοσύνης αναγκάζονται να μείνουν για πολύ καιρό στο κρεβάτι.
• Οι τεταμένες σχέσεις με το σύντροφο μεγαλώνουν ακόμη περισσότερο την ευαισθησία και την ανησυχία της εγκυμονούσας.
• Οι γυναίκες που βιώνουν μόνες τους την περίοδο της εγκυμοσύνης, είτε λόγω τυχαίας σύλληψης χωρίς την ύπαρξη συντρόφου, είτε λόγω απόστασης ή αδιαφορίας του συντρόφου τους έχουν εξίσου υψηλές πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης.

Πως να ξεχωρίζουμε τα συμπτώματα

Σε αρκετές εγκυμονούσες εμφανίζονται δυσκολίες κατά τη διάρκεια της κύησης όπως αίσθημα κόπωσης, υπνηλία ή ακόμη και δυσκολίες στον ύπνο, διακυμάνσεις διάθεσης όπως ξαφνικά νεύρα ή ενοχλήσεις, όμως…. αυτό που είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε είναι πως δεν βιώνουν όλες οι πιο πάνω γυναίκες κατάθλιψη παρά μόνο εκείνες που θα παρουσιάσουν αίσθημα απελπισίας ή θλίψης ( ή ίσως συμπτώματα πρόκλησης βλάβης προς τον εαυτό της) και τα οποία τις εμποδίζουν να απολαύσουν την καθημερινότητα τους και την επαφή τους με το έμβρυο ή το σύντροφο τους.

→  Ειδικότερα αν το χρονικό διάστημα το οποίο βιώνουν αυτά τα σκοτεινά συναισθήματα είναι μεγάλο, τότε είναι απαραίτητο να ενημερωθεί από τους δικούς τους ο θεράπων ιατρός, ώστε έπειτα να γίνει η ανάλογη σύσταση επίσκεψης σε ψυχολόγο.

Σημάδια τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη ειδικά αν μερικά από αυτά εμφανίζονται μαζεμένα:

• μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες που συνήθιζε να έχει
• αυξημένη ή μειωμένη όρεξη
• ασυνήθης υπερκινητικότητα ή νωχελικότητα
• μεγάλη δυσκολία συγκέντρωσης ή μεγάλη καθυστέρηση λήψης αποφάσεων
• λόγια ή σκέψεις που να συνδέονται με θάνατο ή αρνητισμό
• συχνές κρίσεις πανικού

Η κατάθλιψη επηρεάζει το έμβρυο

Η ψυχολογία μίας εγκύου έχει άμεσο αντίκτυπο στο έμβρυο και εν συνεχεία βέβαια η αδυναμία που παρουσιάζει σχετικά με τη φροντίδα του εαυτού της, το επηρεάζει και οργανικά. Μία έγκυος με κατάθλιψη μπορεί να παραμελεί τη διατροφή της, να καπνίζει ή ακόμη και να καταναλώνει αλκοολούχα ποτά. Αποτέλεσμα συνήθως αυτών είναι ο πρόωρος τοκετός ή το χαμηλό σωματικό βάρος του νεογνού.

Πως αντιμετωπίζουμε την κατάθλιψη της εγκυμονούσας

→ Βασικό σημείο είναι πως σε περιπτώσεις γυναικών με ιστορικό θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η όποια φαρμακευτική αγωγή ή ψυχοθεραπεία προτού γίνει η σύλληψη του εμβρύου, καθώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η φαρμακευτική αγωγή που ήδη λάμβανε αποτελεί κίνδυνο. Σε περιπτώσεις όμως που κρίνεται απαραίτητο ο θεράπων ιατρός ακολουθεί τις κατάλληλες αγωγές και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προκειμένου να προστατεύσει από τα βαριά συναισθήματα μητέρα και έμβρυο.

→ Σε περιπτώσεις μικρού ή μέτριου βαθμού κατάθλιψης η ψυχοθεραπεία λειτουργεί βοηθητικά.

→ Η καλή επικοινωνία με το οικογενειακό περιβάλλον είναι σημαντική στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, καθώς η έγκυος θα πρέπει να νιώθει οικεία ώστε να εκφράζει ελεύθερα όλους τους φόβους, τις ανησυχίες και τα συναισθήματα απελευθερώνοντας το ψυχικό βάρος.

→ Η σωματική άσκηση και οι δραστηριότητες, με τη σύμφωνη οδηγία του ιατρού, έχουν αποδείξει πως εκτονώνουν τα αρνητικά συναισθήματα των εγκύων.

Εν κατακλείδι η κατάθλιψη αποτελεί μία ψυχική διαταραχή που γίνεται όλο και πιο συχνό κοινωνικό φαινόμενο στην εποχή μας για πολλούς ανθρώπους, χωρίς αυτό όμως να τους αποκλείει από το κοινωνικό σύνολο ή να αποτρέπει την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. Σε αυτό που χρειάζεται να δοθεί ιδιάζουσα σημασία είναι η αντιμετώπιση της κατάθλιψης όσο ακόμη βρίσκεται σε μικρό ή μέτριο βαθμό για όλους τους ανθρώπους, αλλά και τις εγκυμονούσες οι οποίες χρειάζονται στήριξη για να νιώσουν πως πραγματικά μπορούν να γίνουν ικανές και καλές μητέρες αφήνοντας πίσω τους τα σκοτεινά συναισθήματα και απολαμβάνοντας με ζωντάνια και ενθουσιασμό τη νέα αυτή εμπειρία ζωής.

Φωτεινή Αγγέλη
Συντάκτρια 2happy.gr 
Πηγή: psychologytoday