Από τη στιγμή που γίνεσαι γονιός συναντάς πολλά νέα μονοπάτια τα οποία χρειάζεται να διασχίσεις, αρκετά εκ των οποίων κρύβουν παγίδες τις οποίες είναι καλό να διαχειριστείς με τον πιο ανώδυνο τρόπο, τόσο για εσένα όσο και για το παιδί σου. Σίγουρα σε αυτά τα θέματα δεν υπάρχει εμπειρία, καθώς είναι τελείως διαφορετικό να έχεις υπάρξει παιδί από το να αντιμετωπίσεις ένα παιδί, όπως καταλαβαίνεται δεν μετρά ως προϋπηρεσία, καθώς ο τρόπος σκέψης αλλάζει με τον καιρό και οι παιδικές αναμνήσεις δεν αποτελούν εμπειρία προς χρήση αντιμετώπισης του δικού μας παιδιού!
Ένα από τα δύσκολα και απογοητευτικά πράγματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ένας γονιός είναι η στιγμή που θα αντιληφθεί πως το παιδί του χρησιμοποιεί ως στάση απέναντι του τα ψέματα. Η πλειοψηφία των γονέων προσπαθεί να διδάξει στα παιδιά τους την ειλικρίνεια και την ευθύτητα, όταν όμως συνειδητοποιήσουν πως το παιδί τους ψεύδεται τότε αρχίζουν να αμφισβητούν τις ικανότητες τους.
Ο κλινικός ψυχολόγος James A. Powell, Psy.D. με 48 χρόνια εμπειρίας δουλεύοντας με παιδιά, εφήβους και ενήλικες έρχεται με τη δική του ψυχολογική ανάλυση βασισμένη σε συνεχής έρευνες να καθησυχάσει τους γονείς, οι οποίοι συνήθως εστιάζουν λανθασμένα στο ψέμα και όχι στην πράξη, η οποία ώθησε το παιδί να πει ψέματα.
Κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως τα παιδιά και οι έφηβοι δεν σκέπτονται σίγουρα όπως οι ενήλικες! Πείραμα που έγινε σε πανεπιστημιακό περιβάλλον με παιδιά κάτω των 9 ετών καταδεικνύει σαφώς τον τρόπο σκέψης των παιδιών.
Το πείραμα έλαβε χώρα σε έναν μακρύ άδειο χώρο με μία μόνο καρέκλα στο ένα άκρο, έναν πίνακα για βέλη στον τοίχο και μια φωτεινή κίτρινη γραμμή που περνάει από τη μία στην άλλη πλευρά του δωματίου.
Ο ερευνητής τοποθέτησε το παιδί στο δωμάτιο δίνοντας του στο χέρι βελάκια και αναφέροντας τα εξής:
“Ο κανόνας λέει πως πρέπει να στέκεσαι πίσω από την κίτρινη γραμμή. Απαγορεύεται να την διασχίσεις. Για κάθε βελάκι που πετυχαίνει τον πίνακα θα πάρεις αργότερα μία σοκολάτα”
Ο ερευνητής δικαιολογείται πως πρέπει να κάνει μία δουλειά και αποχωρεί, λέγοντας στο παιδί πως μπορεί να ξεκινήσει με τα βελάκια. Αυτό που δεν γνωρίζει το παιδί είναι πως παρακολουθείτε από μία κρυφή κάμερα που καταγράφει κάθε του κίνηση.
Στο 90% των περιπτώσεων, όταν ο ερευνητής επιστρέφει, όλα τα βελάκια βρίσκονται καρφωμένα στον πίνακα και το παιδί είναι πίσω από την κίτρινη γραμμή. Η βασική σημείωση είναι πως η γραμμή βρίσκεται τόσο μακριά που κανένα παιδί δεν μπορεί να πετύχει τον πίνακα.
Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι πως τα παιδιά προκειμένου να λάβουν το δέλεαρ, που ήταν η σοκολάτα, επέλεξαν να περάσουν τη γραμμή, και όταν ερωτήθηκαν αν την πέρασαν δήλωσαν ψέματα πως όχι, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται από την κάμερα.
Στη δεύτερη φάση του πειράματος σε παιδιά της ίδιας ηλικίας, ο ερευνητής έδωσε μία φανταστική διάσταση λέγοντας στο παιδί πως στην καρέκλα κάθεται μία αόρατη πριγκίπισσα την οποία μόνο ο ερευνητής μπορεί να δει και να της μιλήσει. Αυτή τη φορά πάνω από το 90 % των παιδιών δεν διέσχισαν τη γραμμή, καθώς υπήρχε η αόρατη αίσθηση ότι παρακολουθούνται.
Το γενικό συμπέρασμα του πειράματος είναι πως σε μικρή ηλικία τα παιδιά χρησιμοποιούν τα ψέματα προκειμένου να κερδίσουν ένα έπαθλο, να προσφέρουν στους γονείς τους αυτό που εκείνοι θα ήθελαν να ακούσουν αλλά ακόμη και για να αποφύγουν μία τιμωρία.
Μεγαλώνοντας ο τρόπος σκέψης αλλάζει, καθώς σε έναν έφηβο το ψέμα ακολουθεί μία πιο λειτουργική διαδικασία.
Για παράδειγμα : Ένας πατέρας αφήνει σε έναν έφηβο κάποιες δουλειές που πρέπει να κάνει μέχρι εκείνος να επιστρέψει ,με την οδηγία ότι ολοκληρώνοντας αυτές έπειτα μπορεί να παίξει βιντεοπαιχνίδια. Οι δουλειές του είναι:
- Να κουρέψει το γκαζόν
- Να τακτοποιήσει το δωμάτιο του
- Να αδειάσει το πλυντήριο πιάτων
Επιστρέφοντας ο πατέρας βλέπει το γιο του να παίζει βιντεοπαιχνίδια χωρίς να έχει γίνει καμία δουλειά. Ρωτώντας τον για πιο λόγο δεν έκανε όσα του είπε, ο έφηβος απάντησε :”Το χλωοκοπτικό ήταν εκτός λειτουργίας.”
⇒ Στο μυαλό λοιπόν ενός εφήβου από τη στιγμή που η πρώτη αρμοδιότητα συνάντησε εμπόδια , δεν υπήρχε λόγος να γίνουν και οι υπόλοιπες στη λίστα, επομένως είχε αμέσως την ελευθερία να παίξει βιντεοπαιχνίδια.
⇒ Αυτή τη λογική οι γονείς την εκλαμβάνουν ως ύπουλη, όμως ο τρόπος σκέψης ενός εφήβου δεν έχει την ίδια ωριμότητα με εκείνον του ενήλικα.
Στα στάδια λοιπόν μέχρι την ενηλικίωση ένας γονέας έρχεται αντιμέτωπος με διαφόρων ειδών ψέματα χωρίς όμως κάποια κρυφή σκοπιμότητα όπως εκείνος πιστεύει, παρά μόνο τον ανάλαφρο τρόπο σκέψης με τον οποίο ένα παιδί βλέπει τα πράγματα.
Η προσπάθεια να εξαλείψουμε αυτά τα μικρά αθώα ψέματα ώστε να μην επηρεάσουν τη μετέπειτα ζωή του παιδιού είναι σίγουρα ΌΧΙ η τιμωρία, ή, όχι η τιμωρία με τον τρόπο που επιβάλλεται συνήθως και δημιουργεί συναισθήματα εκδίκησης στο παιδί. Για παράδειγμα αν ακούσετε το σπάσιμο ενός αντικειμένου και εσείς τρέξετε με την εξαγριωμένη ερώτηση “Τι έκανες;” ή “Τι έγινε;” το παιδί για να αποφύγει την τιμωρία θα χρησιμοποιήσει το δεν ξέρω ή θα σκαρφιστεί ψέματα.
Αυτό που οδηγεί στη λύση είναι πάντοτε η ήπια αντιμετώπιση, με τρόπο που θα γίνουν κατανοητές στο παιδί οι ευθύνες του.
Η στάση μας λοιπόν σε μία ζημιά, θα μπορούσε να είναι ” Μάλλον έπαιζες στο σπίτι με τη μπάλα ενώ έχουμε πει πως προκαλεί ζημιές, οπότε η τιμωρία θα είναι να ολοκληρώσεις τα μαθήματα σου και να τακτοποιήσεις το δωμάτιο σου, ωστόσο αν θέλεις να ζητήσεις συγγνώμη, θα ολοκληρώσεις μόνο τα μαθήματα σου ”
Είναι πολύ σημαντικό στα παιδιά η τιμωρία να ΜΗΝ περάσει σαν ένα κακό βίωμα, αλλά σαν οι επιπτώσεις μιας κατάστασης που προκάλεσαν.
Αντιμετωπίζοντας με κατανόηση τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού μας και λαμβάνοντας υπόψη μας τον διαφορετικό τρόπο σκέψης του σε κάθε ηλικία, κατευθύνουμε το παιδί στο να αναγνωρίζει μόνο του πως δεν υπάρχει λόγος χρήσης κάποιου ψέματος ώστε να αποφύγει την τιμωρία, αντιθέτως έτσι θα αρχίσει να τα χρησιμοποιεί λιγότερο ή να σκέφτεται αν πλέον του είναι απαραίτητα ή όχι.
Φωτεινή Αγγέλη Συντάκτρια 2happy.gr
