Οξειδωτικό στρες και ο αντίκτυπός του στην υγεία μας!

Με το πέρασμα των χρόνων ο επιστημονικός κόσμος στράφηκε με μεγάλο ενδιαφέρον στις επιπτώσεις που επιφέρει στον οργανισμό μας το οξειδωτικό στρες. Ταυτόχρονα έχουν μπει και στο μικροσκόπιο της έρευνας οι αιτίες που δημιουργούν το οξειδωτικό στρες καθώς και οι τρόποι αποφυγής του.

Τι είναι όμως το οξειδωτικό στρες;

Το οξυγόνο που εισέρχεται με την αναπνοή στον οργανισμό μας αξιοποιείται σε ποσοστό 95% για την παραγωγή ενέργειας, ενώ το υπόλοιπο 5% χρησιμοποιείται για την παραγωγή ελευθέρων ριζών.

Οι ελεύθερες ρίζες σε μικρή ποσότητα είναι απαραίτητες για το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ενώ όταν η συγκέντρωσή τους αυξάνεται πάνω από το φυσιολογικό, δύναται να προκαλέσουν πληθώρα ασθενειών. Αυτή η αύξηση των ελευθέρων ριζών είναι γνωστή ως οξειδωτικό στρες.

Πως μπορεί να διαπιστωθεί εάν πάσχουμε από οξειδωτικό στρες; Υπάρχει η εξειδικευμένη εξέταση που ονομάζεται φωτομετρική.

Που οφείλεται το οξειδωτικό στρες;

• Ατμοσφαιρική ρύπανση.
• Κάπνισμα – Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
• Άγχος.
• Καθιστική ζωή.
• Ελλιπής ύπνος.
• Κακή διατροφή.
• Χρόνια κόπωση.
• Ορμονικές διαταραχές.
• Χημικά που περιέχονται στις τροφές.
• Συχνή και πολύωρη έκθεση στον ήλιο.
• Φαρμακευτική αγωγή (π.χ αντισυλληπτικά χάπια).

Ποιες είναι οι συνέπειες που επιφέρει το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό μας;

Το οξειδωτικό στρες εμπλέκεται στις περισσότερες (αν όχι σε όλες) παθολογικές καταστάσεις. Συγκεκριμένα:

• Αρτηριοσκλήρυνση και Καρδιαγγειακά νοσήματα.
• Ρευματοπάθειες.
• Καρκίνος.
• Παχυσαρκία.
• Εκφυλιστικές παθήσεις (π.χ νόσος Alzheimer ή Parkinson)
• Φλεγμονές – Αρθρίτιδες.
• Παθήσεις όπως σακχαρώδης διαβήτης, νεφροπάθεια κ.α.
• Θυρεοειδοπάθειες.

Προκειμένου λοιπόν ο οργανισμός να αντισταθεί στις βλαβερές συνέπειες που έχει το οξειδωτικό στρες στην υγεία μας, ενεργοποιεί διαφόρους μηχανισμούς αντίδρασης. Ο οργανισμός μας μπορεί να παράξει ουσίες (ενδογενώς) όπως για παράδειγμα διάφορα ένζυμα, προκειμένου να καταπολεμήσει το οξειδωτικό στρες. Εναλλακτικά μπορούμε να εφοδιαστούμε με αντιοξειδωτικά εξωγενώς μέσω της διατροφής μας ή προτιμώντας κάποιο συμπλήρωμα αντιοξειδωτικών.

Τα συν των αντιοξειδωτικών:

• Έχουν αντικαρκινική και καρδιοπροστατευτική δράση.
• Προάγουν την πνευματική διαύγεια.
• Βελτιώνουν τη διάθεση και την ψυχική μας υγεία.
• Δρουν κατά των φλεγμονών και των εκφυλιστικών παθήσεων.
• Ενισχύουν την όραση.
• Συμβάλλουν στην υγεία του δέρματος διατηρώντας το κολλαγόνο και δρώντας έναντι της πρόωρης γήρανσης.
• Δρουν κατά των αλλεργιών.

Τα πιο διαδεδομένα αντιοξειδωτικά είναι:

Β-καροτένιο (π.χ εσπεριδοειδή, πολύχρωμα λαχανικά κ.α.), βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, ακτινίδια κ.α.), βιταμίνη E (π.χ ελαιόλαδο, δημητριακά κ.α), σελήνιο (π.χ θαλασσινά, αβοκάντο κ.α.), ψευδάργυρος (π.χ όσπρια, θαλασσινά κ.α.), φλαβονοειδή (π.χ εσπεριδοειδή, πράσινο – μαύρο τσάϊ κ.α.), λυκοπένιο (π.χ ντομάτες, πιπεριές κ.α.), ανθοκυανίνες (π.χ κουνουπίδι, λάχανο κ.α.) και συνένζυμο Q10 (π.χ σόγια, σαρδέλα κ.α.).

• Ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη ή στην αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες:

1. Ακολουθούμε το Μεσογειακό πρότυπο διατροφής: Καταναλώνουμε φρέσκα φρούτα – λαχανικά (εποχής), σύνθετους υδατάνθρακες, τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όσπρια, ψάρια και αποφεύγουμε τη συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και κορεσμένων ζωικών λιπών. Επιπλέον πίνουμε άφθονο νερό και ασκούμαστε.
2. Μαγειρεύουμε με ελαιόλαδο.
3. Στρεφόμαστε στον ελαφρύ τρόπο μαγειρέματος ώστε να διατηρούνται τα θρεπτικά συστατικά των τροφών.
4. Προσθέτουμε στο φαγητό μπαχαρικά, καρυκεύματα και φρέσκα βότανα τα οποία αρωματίζουν και το εφοδιάζουν με αντιοξειδωτικά.
5. Επιλέγουμε τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και μέταλλα – ιχνοστοιχεία με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
6. Πίνουμε περισσότερο τσάϊ παρά καφέ το οποίο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες.
7. Αντικαθιστούμε το ξύδι με λεμόνι το οποίο είναι πλούσιο σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και χαρίζει μοναδικό άρωμα.
8. Αποφεύγουμε τις επεξεργασμένες και τυποποιημένες τροφές.
9. Η κατανάλωση ενός μικρού ποτηριού κόκκινου κρασιού την ημέρα μας εφοδιάζει με αντιοξειδωτικά.

 

Κωνσταντίνα Γαζουλέα

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος